Inhoud

• Wat is fenomeen van raynaud?
• Kan ik er zelf iets tegen doen?
• Wat kan de apotheker voor mij doen?
• In welke gevallen kan ik beter naar de huisarts gaan?
• Welke medicijnen worden gebruikt bij

Fenomeen van Raynaud

Wat is fenomeen van raynaud?

Bij het fenomeen van Raynaud krijgt u koude vingers of tenen. Ze verkleuren ook: eerst wit, dan paars en rood. Ze kunnen pijnlijk zijn of tintelen.
Het gebeurt meestal aan beide handen en/of voeten tegelijk.

Het begint meestal bij mensen tussen de 12 en 30 jaar oud. 

De klachten zijn vervelend, maar kunnen geen kwaad.

De kans dat u het fenomeen van Raynaud krijgt is groter:

• als het in uw familie voorkomt
• als u last heeft van migraine
• als u vrouw bent
• als u rookt

Het fenomeen van Raynaud komt doordat bloedvaten in vingers en/of tenen plotseling samentrekken. Er stroomt dan tijdelijk minder bloed door vingers of tenen.

• Het kan gebeuren door kou. Dat hoeft niet per se vrieskou te zijn. Het kan bijvoorbeeld ook al bij 10 of 12 graden Celsius. Bij welke temperatuur het gebeurt verschilt van persoon tot persoon.
• Het kan komen door emotie (boosheid, verdriet, stress). Waarom dat zo is, weten we niet precies.
• Het kan ook beginnen doordat uw handen heftig trillen (door een drilboor bijvoorbeeld, of lange fietstocht over hobbelige weg).
• Soms komt het wanneer u snel en lang typt. 
• De klachten komen ook door roken. 

Het fenomeen van Raynaud kan ook komen door een ziekte, bijvoorbeeld

• doordat de bloedvaten in uw vingers of tenen zijn ontstoken,
• door medicijnen die de bloeddruk verlagen (bètablokkers),
• door medicijnen tegen angst en depressie (SSRI’s),
• door chemotherapie,
• door ziektes waarbij uw bloed te dik is (polycythemie) of 
• door een te langzame werking van uw schildklier (hypothyreoïdie).

Kan ik er zelf iets tegen doen?

• Houd uw handen, voeten en de rest van uw lichaam goed warm. Ook als het buiten niet zo koud is, helpt het om uw lichaam warm te houden. Dat betekent bijvoorbeeld dat u in de lente langer dan andere mensen warme kleding, handschoenen en warme sokken draagt.

• Heeft u veel last van aanvallen van Raynaud? Kijk dan of u verwarmbare of voorverwarmde handschoenen kunt gebruiken.
  Sommige mensen met Raynaud zeggen dat handschoenen of sokken met zilverdraad helpen. Of ze voor u helpen is niet zeker. U kunt het zelf uitproberen. 

• Stop met roken.

• Probeer erachter te komen wat bij u de aanvallen uitlokt. Dan kunt u proberen die situaties te vermijden. Soms is het lastig omdat u bijvoorbeeld nou eenmaal naar buiten moet.
  Krijgt u klachten bij stress, spanning of angst? Dan kunt u kijken of u daar iets aan kunt doen.

• Er zijn veel medicijnen die u beter niet kunt gebruiken als u het fenomeen van Raynaud heeft. Een voorbeeld is de bètablokker. Dit is een middel tegen hoge bloeddruk. Dit kan ook bij mensen zonder Raynaud al koude handen geven.
  Krijgt u (nieuwe) medicijnen? Vertel dan altijd dat u het fenomeen van Raynaud heeft. Vraag of uw huisarts wil uitzoeken of uw klachten er erger van kunnen worden.

• Komen uw klachten door werk? Dan is het belangrijk om te kijken wanneer de klachten beginnen. Werkt u bijvoorbeeld met een trillende machine? Dan kan het zijn dat u geen klachten krijgt als u elk kwartier even 2 minuten pauzeert. Krijgt u steeds direct klachten, laat dan duidelijk zien aan uw werkgever of bedrijfsarts wat er gebeurt als u met zo’n machine werkt. Bespreek welke veranderingen op uw werk nodig en mogelijk zijn.

Wat kan de apotheker voor mij doen?

Uw apotheker zorgt ervoor dat u uw medicijnen goed en veilig kunt gebruiken. Het maakt niet uit of u een medicijn korte tijd of langdurig nodig heeft.

• Receptcontrole

De apotheker controleert elk recept. Bijvoorbeeld: is het juiste medicijn voorgeschreven en meegegeven, is de dosering goed, kan het medicijn samen met andere medicijnen die u gebruikt. Als het nodig is, overlegt uw apotheker met uw huisarts of specialist.

• Overzicht van uw medicijnen

Uw apotheker houdt bij welke medicijnen u gebruikt. U kunt in de apotheek altijd om een overzicht van uw medicijnen vragen. Dit kunt u bijvoorbeeld meenemen als u uw specialist bezoekt, in het ziekenhuis wordt opgenomen of naar het buitenland gaat.

• Delen van informatie over uw medicijnen met andere zorgverleners

Uw apotheker, huisarts en het ziekenhuis kunnen informatie over uw medicijnen met elkaar delen als dat nodig is voor uw behandeling. Dit mag alleen als U daar toestemming voor geeft.

• Begeleiding bij nieuwe geneesmiddelen

Krijgt u een medicijn dat u in de afgelopen 12 maanden niet hebt gebruikt? Dan krijgt u extra uitleg over deze medicijnen.

• Ondersteuning als u uw medicijnen weleens vergeet in te nemen

De apotheker heeft daar hulpmiddelen voor. Als uw zorgverzekeraar toestemming geeft, kan uw apotheker uw medicijnen per dag en per tijdstip van inname in aparte zakjes voor u laten verpakken.

• Persoonlijk gesprek over uw medicijnen

Heeft u vragen over uw medicijnen, of problemen met het gebruik? Bijvoorbeeld moeite met slikken van medicijnen, openmaken van de verpakking, of last van een vervelende bijwerking? Vraag uw apotheker om een persoonlijk gesprek. Hij kijkt dan samen met u welke mogelijkheden er zijn om uw probleem te verhelpen.

• Medicatiebeoordeling

Uw apotheker en huisarts kunnen u uitnodigen voor een gesprek over uw medicijnen. Dit is mogelijk bij patiënten ouder dan 65 jaar die langdurig meer dan 5 medicijnen gebruiken. Samen met u bespreken ze of er verbetering mogelijk is. Als u bijvoorbeeld last hebt van bijwerkingen van een medicijn kan het soms vervangen worden door een ander medicijn.

• Zelfzorg

Bij de apotheek kunt u terecht voor advies over medicijnen die u zonder recept (= zelfzorgmedicijnen) kunt kopen, voor verbandmiddelen en cosmetica. De apotheek kan zelfzorgmedicijnen voor u opnemen in uw medicatiedossier. Dan kan de apotheker controleren of u ze veilig samen met uw receptmedicijnen kunt gebruiken.

• Bezorgservice

Bent u moeilijk ter been? Informeer bij uw apotheek of zij uw medicijnen bij u thuis kunnen bezorgen.

In welke gevallen kan ik beter naar de huisarts gaan?

Bel uw huisarts:

• als u witte, blauwpaarse, rode en/of dikke vingers krijgt en het duurt langer dan 10 minuten.
• als u zomaar wondjes of ontstekingen aan uw vingers of tenen krijgt.
• als u bent begonnen met een medicijn en u witte en daarna paarse en rode vingers/tenen krijgt.
• als u nifedipine slikt en de klachten steeds blijven komen.
• als de kracht uit een of beide handen verdwijnt en/of u laat dingen steeds uit uw handen vallen.
• als uw vingers dagenlang blijven tintelen.
• als u advies of hulp wilt bij het stoppen met roken.

Welke medicijnen worden gebruikt bij

Nifedipine
Nifedipine verwijdt de verkrampte bloedvaten. Hierdoor heeft u minder aanvallen van pijnlijke, koude vingers en tenen.